Ik ben weer thuis van boodschappen doen en voel me licht schuldig dat ik me heb laten gaan. Even was ik een ‘Human Having’ en geen ‘Human being’. Ik heb twee dagen keihard geklust en daarmee wat geld verdiend. Dus kwam ik naast boodschappen ook thuis met een gezellig rond tuinkleed, twee melanine diepe borden, drie soorten massageolie, een lekkere gezichtscrème, een kleimasker, een ‘do-it-yourself’ macramé-set om sleutelhangers te maken en twee kledinghaakjes voor in de camper.
Allemaal niet echt nodig maar wel leuk en het maakt één en ander makkelijker.
Geld. Ik wilde dat het niet nodig was. Dat we alles konden krijgen of ruilen. Waar ik moeite mee heb, is dat geld zo belangrijk wordt gemaakt. Dat het gebruikt wordt als doel en machtsmiddel. Ik heb veel lesgegeven aan ouderen en ze gevraagd wat hun leven zo de moeite waard maakt. Dat was niet de mooie auto, dat grote huis of die dure oorbellen. Dat waren de momenten van verbinding met andere mensen en met huisdieren. Dat waren de momenten dat de ander er voor je was als je het moeilijk had. Of dat kleine praatje als je stond te wachten op de bus. Of het deelnemen aan je wekelijkse bijeenkomst na een ziekteperiode, waarbij iedereen weer blij was je te zien. Het waren de kleine dingen die het deden. Als we allemaal delen van onze overvloed, van wat wij over hebben, heeft iedereen genoeg.
Helaas hebben we nog geld nodig, maar ik heb er een dubbele band mee. Tijd om deze band te gaan onderzoeken.
Ik liep er vier weken terug flink tegenaan in een gesprek met het team van de Healing Inn. Er werd gevraagd om een analyse van de kosten die we maken binnen de Healing Inn voor de website, kaartjes, vervoer e.d. en we bespraken waar we de donaties aan willen besteden. Sinds kort hebben we een Revolut-rekening waar we donaties op kunnen ontvangen. En wat de één belangrijk vindt, hoeft de ander niet belangrijk te vinden. Toen we nog geen donaties ontvingen hadden we geen geld te besteden en betaalden we het uit eigen zak. Geen haan die daarnaar kraaide. Nu we geld ontvangen ontstaat er ook gelijk een uitdaging die er voorheen niet was. Ik merkte dat ik kriegel werd, licht chagrijnig, omdat er verschil van mening ontstond. Ik wijdde dat aan het hebben van geld. Geld is het probleem. Zonder geld geen probleem.
Geld als doel
Er zijn mensen die (veel) geld verdienen als doel stellen in hun leven. Rijk zijn geeft status en aanzien en iedereen wil graag gezien, gehoord en misschien zelfs aanbeden worden. Laten zien dat je veel geld hebt door luxeartikelen te kopen, geeft die status. Mensen gapen je na in die luxe Porsche met open dak, die snelle speedboot, dat Cartier horloge of die giga villa in het Gooi. Mensen benijden je om wat je hebt, omdat zij het niet hebben. Deze categorie denkt gelukkig te worden met wat ze nog niet hebben en kunnen niet gelukkig zijn met wat ze al wel hebben. Heel herkenbaar. Als jongvolwassene deed ik eraan mee. Geld verdienen gaf ruimte aan reizen, een eigen auto, mooie meubels of sieraden. Veel geld hebben op de bank kan je een gevoel van controle en vrijheid geven. Niet hoeven te letten op wat je uitgeeft en het als water uitgeven. Laten zien dat je er niet op hoeft te letten, door dure hotels te bezoeken, eindeloos te gokken in het casino, dure wijn te bestellen of in een vijf-sterren restaurant te eten. “Ik kan alles kopen wat ik maar wil. Ik kan overal heengaan waar ik maar wil. Ik heb geld, dus ik besta. Ik koop, dus ik ben.“
Geld als doel is vooral op jezelf en je familie gericht en hoeft niet persé misbruikt te worden.
Geld als machtsmiddel
Een stapje verder is geld gebruiken als machtsmiddel. Geld wordt gebruikt als manipulatie naar buiten toe. Heel veel geld hebben betekent dan dat je dat inzet om belangrijk te worden in de maatschappij. Je kunt aandelen kopen in bedrijven en daarmee macht uitoefenen. Je kunt mensen om je heen verzamelen en die geld geven om loyaal te zijn aan jou. Dit houdt altijd een mate van ongelijkheid in. Zodra de geldstroom stopt, is de loyaliteit weg en gaat die naar een ander die betaalt. In die positie zitten mensen van adel (vaak oud geld), in de politiek en hoge CEO’s. Deze macht is niet gebaseerd op inhoud, maar op geld en werkt vaak misbruik in de hand. Tegenstanders worden omgekocht, gemanipuleerd en soms geëlimineerd. Sporen naar de opdrachtgevers lopen dood. De schuldigen worden niet gepakt of komen er met een geldboete of schuldbekentenis van af.
Bezit geeft verantwoordelijkheid. Je moet ervoor zorgen, wil het wat waard blijven. Die verantwoordelijkheid geeft verplichtingen en daardoor kun je je veel minder vrij voelen.
Wat heb je aan bezit, als je alleen maar bezig bent om nóg meer geld te verdienen om nóg meer te kunnen kopen? Kun je genieten van wat je hebt en heb je überhaupt nog tijd over om ervan te kunnen genieten?
In deze eerste twee groepen heerst een enorme angst om bezit en geld kwijt te raken. De macht kent geen basis en is gekocht. Zonder geld heeft de keizer geen kleren meer aan en wordt ontmaskerd, met vernedering en uitlachen tot gevolg. Dat is zo’n beetje het ergste dat kan gebeuren. Geld en macht geven aanzien en een identiteit. Zonder dat geld ook geen identiteit meer. Wie blijft er dan nog over?
Geld als middel
De derde vorm is, zoals ik denk dat geld bedoeld is: als uitgestelde ruil.
De bakker geeft een brood aan de slager, de slager vlees aan de bakker. De wever geeft stof aan de schoenmaker. De schoenmaker repareert de schoenen van de wever. Omdat de slager nog brood had van vorige week, heeft hij nu geen brood nodig, maar betaalt de bakker hem met geld dat hij vrij kan besteden. Ik werk zelf ook zo. Ik klus in ruil voor een beetje geld. Dit is een win-win situatie. Een gelijkwaardige manier van uitruil. De ander heeft niet zoveel geld om een schilder in te huren en is blij met mijn hulp. Ik vind het fijn om te doen én ik verdien er wat mee, zodat mijn camper in augustus gerepareerd kan worden. Er is sprake van wederkerigheid van energie en aandacht. We onderhandelen over een prijs die past. Ik heb geen uitkering, want die beperkt me in mijn zijn. Dan moet ik rekenschap afleggen over wat ik doe, waarom en met wie. Dan mag ik vijf weken per jaar op vakantie en moet ik solliciteren, wat voor mij zou betekenen dat ik volgende week weer wit werk zou hebben. Nu verdien ik een paar honderd euro per maand en dat is voldoende. (Dat heb ik ook beschreven in het blog “Wat heb je écht nodig?“)
In de coronacrisis verdiende ik zo weinig als fysiotherapeute, dat ik mijn inkomstenbelasting terugkreeg en niet meer het werkgeversdeel voor de zorgverzekering hoefde te betalen.
Je zou mij ook kunnen adviseren: “Vraag meer per uur, dan hoef je minder te werken en houd je meer tijd over voor jezelf. Je bent het waard, kom voor jezelf op, leg die schaamte voor geld verdienen af. Ze staat je niet goed. Wat staat er bij jou in de weg om dit te doen? Het werk komt toch wel op je af en de mensen betalen wel. Je zou zelfs een variabel tarief kunnen vragen, zodat je ook mensen kunt helpen voor zelfs nog minder.“.
Ik heb last van keuzestress. Er is zoveel vraag naar klussers en opruimcoaches dat ik “nee” moet zeggen. En daar komt de aap uit de mouw. Ik wil helpen en pleasen en dat lukt niet als ik “nee” moet zeggen. Dan stel ik ze teleur. De uitdaging is, om hier een balans in te gaan vinden. Op te komen voor mezelf en voor mijn waarde te gaan staan. Zichtbaar. En dat betekent ook voluit “nee” kunnen zeggen én een hogere vergoeding gaan vragen.
Ik snap nu waarom ik uitruilen zo’n mooie manier vind. Hierbij erken en waardeer je elkaar op gelijke voet en omzeil je de geldkwestie.
Uiteindelijk
Terug naar de vraag van het begin: waar zit bij mij de kramp dan?
Ik denk dat die hem zit in de ongelijkheid van de uitwisseling van betaling en in het nodeloos veel werk stoppen in de financiële administratie.
In het eerste geval wordt misbruik gemaakt van diegene die het werkt verricht en daar te weinig voor betaald krijgt. Of andersom, dat diegene die bijvoorbeeld een cursus aanbiedt die zo duur is, dat deze alleen toegankelijk is voor een heel kleine groep. Hoeveel heb je nodig als retraitelocatie om rond te komen? Komen deze retraitelocaties dan beter voor zich op? Ben ik daar een beetje jaloers op, omdat ik dat niet zo goed kan?
Ik ben niet diegene die bepaalt hoeveel iemand mag vragen. Ik kan alleen over mijn eigen zaken praten en weet dat ik mezelf recht in de spiegel wil kunnen aankijken. In het verleden heb ik zeker te weinig geld gevraagd voor mijn cursussen en lessen, zodat ik op wijkniveau iedereen les kon geven. Maar ik verdiende ruim genoeg en daar ging het mij om.
Ik realiseer me terdege dat mijn diensten niet gratis moeten zijn. Dan is er geen uitwisseling van energie. Mijn lessen en mijn inzet vertegenwoordigden waarde en die waarde mag beloond worden. Vroeger was dat in ruil voor een stukje administratie, maar meestal was dat voor een geldelijke bijdrage al dan niet betaald door de verzekering.
Dat afwegen van baten en kosten van een organisatie, vind ik nog steeds moeilijk. Ik heb ruim dertig jaar ervaring als fysio en ik ga er vaak aan voorbij dat dat ook geld en energie gekost heeft. Dat ik ook onderhoud heb aan mijn camper die betaalt moet worden, kosten om mezelf te verplaatsen met auto of trein en zelfs de fiets kost geld als die gerepareerd moet worden.
Het andere deel is het nodeloos geld stoppen in administratie. In de laatste eeuw zijn er meer mensen die administratief werk doen dan diegenen die fysieke werkzaamheden verrichten. De eerste groep controleert en administreert de tweede groep. Waarom? Ik ga zelf uit van vertrouwen en onderling afspraken maken. Vaak kom ik via via bij mensen terecht met wie het gelijk klikt en het werk in flow verloopt.
In onze beweging van de Healing Inn zal ik mijn stuk aan moeten kijken en inzicht geven in de kosten. Samen afspreken wat we wél en niet van het donatiegeld gaan vergoeden en over mijn aversie voor administratie heen stappen. Een functionele doelgerichte administratie gaan voeren mét elkaar en hulp krijgen ván elkaar. Ik hoef het niet meer alleen te doen (ook zo’n oud patroon), wij mogen gaan staan voor de waarde en de betekenis die de Healing Inn vertegenwoordigt in deze nieuwe wereld.